Rijden vanuit rust: waarom spanning je belemmert en hoe je het kunt doorbreken
Als exposure therapeut begeleid ik mensen die last hebben van rijangst. Wat me telkens weer opvalt, is dat mensen zó graag willen dat het lukt autorijden, ontspannen, vertrouwen voelen maar dat het lichaam en hoofd niet meewerken. En dat is geen onwil of onvermogen. Het is simpelweg hoe ons brein werkt onder spanning.
Waarom het soms niet lukt om de rust te vinden
Wanneer je angstig bent, raakt je zenuwstelsel in een verhoogde staat van alertheid. Het sympathische deel van je autonome zenuwstelsel neemt het over en je lichaam bereidt zich voor op gevaar, door sneller te gaan ademen, het hart sneller te laten kloppen enzovoorts. Dit beïnvloedt direct het functioneren van je prefrontale cortex, het deel van je brein dat onder andere verantwoordelijk is voor rationeel denken. plannen, overzicht houden en het reguleren van emoties.
Met andere woorden: wanneer de spanning te hoog oploopt, verlies je toegang tot juist die hersenfuncties die je nodig hebt om met vertrouwen te rijden. Handelingen als schakelen, kijken, inschatten en beslissen verlopen dan niet meer vloeiend, en dat bevestigt vaak weer het gevoel: “Zie je wel, ik kan het niet.”
Maar dat is niet waar. Je kunt het wél als je leert de spanning laag te houden en de situaties stapsgewijs aan te gaan.
Kleine stappen, grote winst
Een van de belangrijkste uitgangspunten in exposure therapie is: je hoeft het niet in één keer te kunnen. Het draait om opbouwen. Kleine, herhaalbare stappen waarin je je veilig voelt en waarin je lichaam kan wennen aan de situatie. Hoe lager de spanning, hoe beter je prefrontale cortex functioneert en hoe beter je leert, verwerkt en groeit.
Praktische tips
- Begin met een vertrouwd iemand in een veilige omgeving. Oefen eerst op rustige parkeerplaatsen of stille wegen waar je geen tijdsdruk of afleiding ervaart.
- Ademhaling als anker. Focus op langzamer en dieper ademhalen. Dit helpt je zenuwstelsel terugschakelen naar rust. Test eens inademen en uitademen door de neus
- Oefen met voelen van de auto. Begin met het voelen van de pedalen, het stuur, de pook, de middenconsole, let eens op de structuur, temperatuur, vorm en eventuele trillingen
- Laat perfectionisme los. Je hoeft het niet foutloos te doen. Elke poging is een oefening. En oefenen = groeien.
Wees mild voor jezelf. Angst is geen zwakte. Het is je systeem dat zegt: “Ik voel me nog niet veilig.” Het is jouw taak om die veiligheid stapsgewijs terug te brengen.
Je hoeft het niet alleen te doen
Rijangst is geen eindstation. Het is een signaal dat er iets geleerd mag worden op een tempo dat past bij jou. Met de juiste begeleiding, veilige oefensituaties en begrip voor je eigen proces, kun je je angst begrijpen en zal deze steeds minder prominent aanwezig zijn en het autorijden zal weer ontspannen worden in je dagelijks leven.
Ik zie elke dag hoe mensen weer stappen durven zetten. Hoe hun wereld zich langzaam vergroot. Hoe zij weer vrijheid gaan ervaren. En geloof me: dat kun jij ook.
Durf te starten met die eerste rustige kilometers. Niet om het perfect te doen, maar om jezelf de kans te geven opnieuw te leren met rust, ruimte en vertrouwen.